Is een zachte contactlens met onze traanfilm de meest ideale combinatie? Ik weet bijna zeker van niet. Maar betekent dit dat we alle contactlensdragers aan een bril moeten gaan helpen en dat nieuwe contactlensdragers het advies zouden moeten krijgen om überhaupt niet met lenzen te starten? Of is er misschien toch een soort van gentlemen’s agreement te maken tussen deze twee?
Alles in het leven draait om balans. In het menselijke lichaam is het iedere dag weer zoeken naar de ideale balans. Denk hierbij aan temperatuur, vochtbalans, suikerbalans, bloeddruk etc. Maar ook onze traanfilm moet constant in balans zijn. Een goede verhouding tussen de lipide-, waterige en mucinelaag is essentieel voor een optimale bevochting en helder zicht.
Onze traanfilm is tussen de 3 µm en 12 µm dik. Een contactlens is een factor 10x zo dik. Op het moment dat we een contactlens op de cornea plaatsen zal er een “splijting” in de traanfilm ontstaan. Er ontstaat een dunne pré-lens traanfilm en een dunne post-lens traanfilm.
Afbeelding: Tear film structure with a contact lens in situ (P. Argüeso).
Buiten het feit dat de traanfilm verdeeld wordt in 2 dunnere ontstaat er ook een verandering in weefselcontact. Er vindt een verandering plaats tussen de voorzijde van de contactlens en de binnenzijde van de oogleden (tarsale conjunctiva) en tussen de achterzijde van de contactlens en de voorzijde van de cornea. Een normale traanfilm bevat ongeveer 95% water terwijl een zachte SiHy contactlens ongeveer 50% water bevat. Door deze veranderingen en gezien het feit dat iedere zachte contactlens idealiter enige beweging (0,3 mm) moet hebben om traanfilmverversing achter de lens te bewerkstelligen zal er zogenaamde Shear Stress gaan ontstaan. Dit houdt in dat er een verhoogde frictie tussen achterzijde van de contactlens en de cornea ontstaat en tussen voorzijde van de contactlens en de tarsale conjunctiva van het ooglid. Met name het bovenste ooglid.
Shear Stress leidt primair tot verminderd comfort welke toeneemt in de loop van de dag. Vraag dus altijd naar comfort aan het begin maar zeker op het einde van de dag!
Klinisch is shear stress waar te nemen met onderzoek van de cornea op cellulair niveau. Hierbij is de celschade dan ook duidelijk te zien. Daarnaast is ook een Lid Wiper Epitheliopathy een kenmerk van Shear Stress. Dit is eenvoudig te zien middels Lissamine Groen en ooglid eversie.
Afb. links: Shear Stress: https://digital.clspectrum.com/publication/frame.php?i=712498&p=&pn=&ver=html5&view=articleBrowser&article_id=4061764
Afb rechts: Lid Wiper Epitheliopathy: https://www.reviewofcontactlenses.com/article/make-contact-lens-discomfort-extinct
Om Shear Stress zo veel mogelijk te voorkomen is het belangrijk de juiste contactlens bij een oog te zoeken en hierbij vooral te kijken naar de kwaliteit van de traanfilm. Idealiter pas je contactlenzen aan die de traanfilm zoveel mogelijk ondersteunen. Fabrikanten hebben tegenwoordig lenzen met dikke oppervlakkige gellagen die vele malen zachter zijn dan traditionele zachte contactlenzen. Ook zijn er fabrikanten die een afgifte van traanfilm ondersteunde stoffen hebben vanuit de contactlens. Dit allemaal met als doel de traanfilm zo veel mogelijk te ontlasten van de stress die een contactlens veroorzaakt.
Afb: https://www.reviewofcontactlenses.com/article/making-the-diagnosis-with-the-tfos-dews-ii
Uiteraard is het ook noodzakelijk om de traanfilm kwaliteit- en kwantiteit zoveel mogelijk in kaart te brengen en waar mogelijk te ondersteunen met bevochtigende oogdruppels, warmte compressen en andere traanfilm ondersteunende behandelingen. Een goede traanfilm diagnostiek is dus van het grootste belang. De TFOS heeft hier een mooi stroomdiagram voor gemaakt.
Concluderend kunnen we stellen dat zachte contactlenzen en onze traanfilm géén match made in heaven is. Echter zo lang we de meest geschikte lens bij onze traanfilm zoeken en de traanfilm correct onderzoeken en ondersteunen waar noodzakelijk is het zeker niet onmogelijk om op een prettige manier contactlenzen te kunnen dragen.
Er zijn nog geen reacties geplaatst op dit artikel.